ژل الکترود، یک ژل پزشکی پر کاربرد
ژل الکترود که به آن ژل رسانا هم می‌گویند، یکی از انواع ژل پزشکی می‌باشد. این ژل، یک ماده زلال و شفاف و محلول در آب است که در مراکز پزشکی برای انجام آزمایش‌های مختلف مانند نوار قلب، نوار مغز، تست نوار عضلانی، فیزیوتراپی، لیزردرمانی و ... از آن استفاده می‌شود. این ژل در حد فاصل بین پروب دستگاه (بخشی از دستگاه که وظیفه انتقال جریان الکتریکی به بدن بیمار را انجام می‌دهد) و بدن بیمار قرار گرفته و به بهبود هدایت جریان الکتریکی به بدن و در نتیجه ثبت بهتر و دقیق تر سیگنال‌ها کمک می‌کند. یکی دیگر از وظایف این ژل، جلوگیری از سوزش و آسیب به بافت پوست توسط الکترودهای دستگاه می‌باشد.
کاربرد‌های اصلی ژل رسانا
ژل الکترود یکی از انواع پر‌کاربرد ژل پزشکی می‌باشد که در ادامه به چند نمونه از پر‌اهمیت‌ترین کاربرد‌های آن اشاره می‌کنیم :
- ثبت نوار مغزی یا الکتروانسفالوگرافی (Electroencephalography)
- ثبت نوار قلبی یا الکتروکاردیوگرام (Electrocardiogram)
- تست نوار عضلانی یا الکترومیگرافی (EMG)
- لیزردرمانی
- فیزیوتراپی
ویژگی های ژل رسانا
- آسان کردن هدایت جریان الکتریکی از پروب به سمت بدن انسان
- جلوگیری کننده از سوزش و آسیب احتمالی به بافت پوست
- بدون ایجاد حساسیت و آلرژی
- کاملا شفاف
- محلول در آب
- رسانای بالای صوت و حرارت
- فاقد هر نوع افزودنی، نمک یا اسانس
- فاقد الکل
- دارای غلظت و چسبندگی مناسب برای ماندن روی سطح پوست
- روان و بر پایه آب
- فاقد چربی
روش استفاده از ژل الکترود
همان‌طور که بالاتر اشاره کردیم، این ژل حد فاصل پروب و بدن بیمار است. برای انجام آزمایش‌هایی که از طریق عبور جریان الکتریسیته می‌باشند، ابتدا باید مقدار مناسب از ژل رسانا بر روی ناحیه مورد نظر مالیده شود و به خوبی در سطح مورد‌نظر پخش شود و سپس الکترودها را بر روی بدن قرار گیرد و آزمایش انجام شود. در این مرحله لازم به ذکر است که مقدار استفاده از ژل بسیار مهم است و باید به آن توجه شود، چرا که در صورت استفاده بیش از حد از ژل، پوست بیش از حد لغزنده شده و الکترود نمی‌تواند به طور مناسب بر روی پوست قرار بگیرد، در نتیجه در روند ثبت سیگنال‌ها اختلال ایجاد می‌شود. همچنین در صورت کم بودن مقدار ژل بر روی پوست، استفاده از دستگاه میسر نیست و ممکن است حرارت الکترود به بافت بدن آسیب بزند.
دلیل ضرورت استفاده از ژل رسانا
استفاده از ژل الکترود در انجام آزمایشات مختلف از جمله نوار مغز، نوار قلب و ... از دو جهت بسیار مهم و ضروری است. این دلایل عبارتند از :
- این ژل یک تسهیل‌کننده و رسانای قوی می‌باشد که باعث می‌شود دستگاه اطلاعات را به خوبی ثبت کند و پزشک بتواند از اطلاعات و نتایج ثبت شده به درستی استفاده کند.
- پیش‌گیری از آسیب دیدن و سوختگی پوست
مقایسه ژل الکترود و ژل سونوگرافی
جالب توجه است که بر‌خلاف باور عمومی که ژل رسانا و ژل سونوگرافی یا اولتراسوند را یکی و مشابه می‌دانند، این ژل‌ها کاربرد کاملا متفاوتی دارند. از ژل سونوگرافی برای مالیدن روی پوست قبل از سونوگرافی استفاده می‌شود و اهمیت آن در حدی است که اگر از آن استفاده نشود، نتایج سونوگرافی با چند دقیقه تاخیر قابل دریافت می‌شود. از ژل رسانا، برای مالیدن روی سطح پوست قبل از آزمایشات مختلف استفاده می‌شود و وظیفه آن، ایجاد شوک و انتقال امواج می‌باشد. اگر هنکام انجام آزمایش از این ژل استفاده نشود، امکان استفاده از دستگاه دفیبریلاتور از بین می‌رود و همچنین ممکن است دستگاه باعث ایجاد سوختگی روی پوست شود.
مقایسه ژل الکترود و ژل لوبریکانت
همان‌طور که در بالاتر اشاره شد، از ژل رسانا برای انتقال امواج الکتریکی استفاده می‌شود؛ اما ژل لوبریکانت یک ژل روان کننده از خانواده ژل پزشکی می‌باشد. در حقیقت موارد استفاده این دو با هم متفاوت و بهتر است از هر کدام در جای خود استفاده شود.
عوارض جانبی استفاده از ژل‌های الکترود
این ژل‌ها عموما دارای مجوز از وزارت بهداشت، درمان و پزشکی ایران بوده و کاملا بی‌خطر می‌باشند. استفاده از این ژل‌ها هیچ آسیبی به بدن نمی‌رساند و در کوتاه مدت یا دراز مدت هیچ‌گونه عوارض برای آن‌ها ذکر نشده است. همچنین این ژل به آسانی با دستمال پاک شده و بر روی بدن باقی نمی‌ماند.
شرایط نگهداری ژل رسانا
- این ژل باید در محیط خشک و خنک و در دمای کمتر از 30 درجه سانتی‌گراد نگهداری شود.
- از قرار دادن ژل در برابر تابش مستقیم آفتاب پرهیز شود.
- این محصول تنها برای استعمال خارجی و بر روی سطح پوست طراحی شده است، لذا از مصرف داخلی آن خودداری شود.
- به تاریخ انقضای آن حتما توجه شود.
خرید ژل پزشکی
ژل الکترود و انواع دیگر ژل‌های پزشکی را می‌توانید از فروشگاه اینترنتی آرشیدا طب به‌صورت آنلاین خریداری کنید. این مجموعه یکی از توزیع‌کنندگان حرفه‌ای تجهیزات پزشکی در سراسر کشور است و محصولات اصل را با نرخ نازل ارائه می‌دهد. همچنین می‌توانید برای کسب اطلاعات بیشتر درباره محصولات با مشاوران ما در تماس باشید.
برای کسب اطلاعات بیشتر درباره سایر محصولات پزشکی و کاربرد‌های آن‌ها می‌توانید به سایت مگ آرشیدا طب مراجعه بفرمایید.